Tin liên quan

Vấn đề này tiếp tục làm nóng hội thảo “ Một số vấn đề trong Dự thảo luật phí và lệ phí” do Trung tâm Nghiên cứu Truyền thông Phát triển – RED (thuộc Liên Hiệp hội KHKT VN – VUSTA) phối hợp Bộ Ngoại giao, Thương mại và Phát triển Canada tổ chức sáng nay 10/9 tại Hà Nội.

Toàn cảnh hội thảo (ảnh: H.Y)

Dự thảo Luật phí, lệ phí dưới góc nhìn chuyên gia

Theo đánh giá của các chuyên gia, dự thảo này vẫn còn mắc nhiều điểm và chưa nhận được sự đồng thuận của người dân.

PGS. TS Lê Xuân Trường (Giảng viên chính bộ môn Thuế - Học viện Tài chính) nhận xét: điểm nổi bật của Luật phí và lệ phí so với Pháp lệnh phí và lệ phí là xác định cụ thể về danh mục phí và lệ phí.

PGS.TS Lê Xuân Trường trình bày Báo cáo kết quả phân tích Dự thảo Luật phí và lệ phí (ảnh: H.Y)

Theo đó, dự thảo luật đã bãi bỏ một số khoản phí để chuyển sang thực hiện cơ chế giá dịch vụ theo quy luật thị trường đối với các dịch vụ không phải do cơ quan nhà nước thực hiện mà do các tổ chức, cá nhân ngoài nhà nước thực hiện.

Tính đến thời điểm này, chính phủ mới quy định 170 khoản phí; 131 loại phí đã thành 301 khoản. Tiếp đó, UBND tỉnh lại cụ thể hóa các khoản đó thì lên tới con số rất lớn. Việc cần làm hiện tại là thống kê lại để rà soát, khoản nào chồng chéo, vô lý thì loại bỏ.

TS. Trường đề nghị nên bỏ khỏi danh mục khoản “Lệ phí cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu nhà, tài sản gắn liền với đất” vì đã có “Lệ phí trước bạ” có tính chất thu này. Việc bỏ khoản lệ phí này sẽ giảm gánh nặng tài chính cho doanh nghiệp và dân cư. Bên cạnh đó, TS. Trường cũng đề nghị nên bỏ Lệ phí phân bổ kho số viễn thông, tài nguyên internet vì đã có phí cấp tên miền địa chỉ sử dụng internet.

Ngược lại, TS. Trường đề nghị nên giữ lại học phí bậc học phổ thông trong danh mục phí. Theo ông Trường, đối với bậc đại học và giáo dục chuyên nghiệp thì có thể chuyển học phí sang cơ chế giá dịch vụ còn bậc học phổ thông thì không nên.

Điều này sẽ đảm bảo quyền được học hành của trẻ em, thúc đẩy phổ cập giáo dục phổ thông, đảm bảo an sinh xã hội.  

Cũng như vậy đối với viện phí, TS Trường cho rằng viện phí và học phí là hai khoản thu gắn bó chặt chẽ với người dân, nếu đồng loạt chuyển sang cơ chế giá dịch vụ sẽ trở thành gánh nặng, nhất là đối với người nghèo. Vì chi phí dành cho y tế và giáo dục, bao gồm cả chi phí khấu hao tài sản trong 2 lĩnh vực này là vô cùng lớn.

Bên cạnh đó, nên bổ sung lệ phí quản lý kinh doanh để thay thế cho thuế môn bài để đảm bảo phản ánh đúng bản chất khoản thu- Ts Trường khuyến nghị.

Lý giải nguyên nhân “đẻ ra nhiều khoản thu” đang tồn tại hiện nay, PGS.TS Vũ Sỹ Cường- Học viện Tài chính cho biết, Pháp lệnh hiện hành không tính tới sự phát sinh các khoản phí, lệ phí. Thách thức lớn nhất hiện nay của ban soạn thảo là liệt kê, rà soát chi tiết các khoản thu, bỏ đi những khoản không hợp lý.

PGS.TS Vũ Sỹ Cường (bên phải)

TS Cường cũng cho biết: Phần lớn các khoản phát sinh do chính quyền địa phương, một số đơn vị sự nghiệp công lập ban hành. Tới đây, Luật phí, lệ phí do Quốc hội ban hành chi tiết danh mục các khoản thu thì “địa phương không đẻ ra thêm khoản thu được nữa”.

“Phải có chiến lược quốc gia phổ cập kiến thức tài chính cho người dân”

Đó là khẳng định của PGS.TS Lê Xuân Trường khi nói về giải pháp trong dài hạn để đảm bảo mục tiêu công khai, minh bạch các khoản phí, lệ phí.

Từ thực tế điển hình của người nông dân Hà Tĩnh bán toàn bộ thóc lúa trên cánh đồng của mình vẫn không đủ tiền “nộp sản” đã được phản ánh qua loạt bài điều tra “Gánh nặng quê nghèo” trên báo Nông nghiệp Việt Nam thời gian qua, câu chuyện bi ai ấy một lần nữa được nhắc đến trong hội thảo này.

Tại sao địa phương Hà Tĩnh lại dễ dàng ban hành và thu của người dân nhiều khoản mập mờ vô lý như vậy?

“Là vì người dân không hiểu rõ về quyền lợi và nghĩa vụ của mình khi nộp các khoản phí, lệ phí” – TS Trường khẳng định.

Thực tế vẫn còn tồn tại một bộ phận người dân thiếu hụt kiến thức pháp luật nói chung và pháp luật tài chính nói riêng, do đó không có khả năng phản kháng khi bị lạm thu. Đi ăn hàng bị tính thuế giá trị gia tăng nhưng không đề nghị cấp hóa đơn, đi gửi xe bị thu bát nháo các mức giá khác nhau nhưng dễ dàng cho qua vì nghĩ số tiền không lớn...

TS cho biết: VN cần học tập các nước phát triển, phải có chiến lược quốc gia về phổ cập kiến thức tài chính cho người dân. Đồng hành với chính phủ trong kế hoạch này, trách nhiệm của truyền thông là rất quan trọng.

Tiếp nối ý kiến về tăng tính giám sát trong thu phí, lệ phí, nhiều ý kiến cho rằng cần phải cấy cơ chế ràng buộc đơn vị thu phí, lệ phí vào trong Luật.  Cụ thể, đơn vị thu phí phải cung cấp và giải trình được chứng từ, bất kể người nộp phí có đòi hỏi hay không.

TS Vũ Sỹ Cường khẳng  định: “Dự thảo hiện nay hướng tới giải quyết vấn đề giám sát tốt nhất”.

Nhiều ý kiến tại hội thảo: “Đề nghị bổ sung vào luật: đơn vị nào thu phí của dân cần phải công khai chi phí, cách tính chi phí như thế nào xem có hợp lý không, lúc thực hiện có đúng không. Cần giao quyền giám sát cho các tổ chức trung gian như báo chí, các hội bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng...”

Ngoài ra, một số ý kiến của giới luật sư và doanh nghiệp cho rằng khái niệm “bù đắp chi phí” trong dự thảo luật là chưa rõ. Luật sư Trần Đức Hoàng chỉ rõ: trong kinh tế học tồn tại song hành các khái niệm chi phí kinh tế, chi phí tài chính, chi phí cơ hội..., nếu không quy định rõ chi phí ở đây là chi phí gì thì rất khó tính toán, “thà rằng giữ lại thuật ngữ “bù đắp thu hồi vốn” trong Pháp lệnh cũ nghe còn hợp lý hơn.

Luật sư Hoàng cũng nhấn mạnh: cần bổ sung chữ “cho dịch vụ này” đằng sau cụm từ “bù đắp chi phí” để tránh nhầm lẫn với chi phí chung, đảm bảo công bằng cho người sử dụng và không sử dụng một dịch vụ cụ thể nào đó.

Theo lộ trình, Dự thảo Luật phí, lệ phí sẽ được thông qua tại kỳ họp thứ 10 Quốc hội khóa XIII vào tháng 11 tới.

Hoàng Yến