Doanh nghiệp sử dụng cả nghìn ha đất nhiều năm miễn phí

Thanh tra chính phủ (TTCP) vừa có thông báo kết luận thanh tra về công tác bảo vệ môi trường trong khai thác khoáng sản; việc quản lý, sử dụng đất có nguồn gốc từ nông, lâm trường tại tỉnh Ninh Bình; thời kỳ thanh tra từ 2011-2018.

Theo TTCP, đối với công tác quản lý sử dụng đất đai có nguồn gốc từ nông, lâm trường quốc doanh, sau khi thực hiện việc sắp xếp, chuyển đổi các nông trường, UBND tỉnh Ninh Bình chưa quan tâm đúng mức đến công tác quản lý đất đai có nguồn gốc từ các nông trường; không chỉ đạo các cơ quan chức năng tiến hành các trình tự, thủ tục để quản lý đất đai theo quy định.

TTCP chỉ ra hàng loạt sai phạm trong việc quản lý, sử dụng đất có nguồn gốc từ nông, lâm trường tại tỉnh Ninh Bình, kiến nghị Thủ tướng chỉ đạo Chủ tịch UBND tỉnh Ninh Bình chỉ đạo kiểm điểm, làm rõ trách nhiệm các cá nhân, tập thể vi phạm để xử lý theo quy định pháp luật (Ảnh: Vietnam+)

Dẫn đến nhiều diện tích đất không quản lý được, phát sinh tình trạng lấn, chiếm, chuyển nhượng đất trái phép, không ký hợp đồng thuê đất đầy đủ, không thực hiện nghĩa vụ tài chính về đất.

Kết luận thanh tra cũng chỉ rõ, đối với công tác thu hồi đất, giao đất có nguồn gốc từ nông trường, có 2 dự án được UBND tỉnh Ninh Bình ban hành quyết định thu hồi đất để thực hiện dự án có diện tích lớn hơn so với kế hoạch sử dụng đất được HĐND TP Tam Điệp thông qua gồm dự án quy hoạch khu dân cư mới phường Bắc Sơn vượt 2,76ha và dự án quy hoạch khu dân cư mới xã Quang Sơn vượt 8,13ha.

Nguyên nhân là do khi khảo sát, lập, phê duyệt dự án, chủ đầu tư không tính toán để loại trừ diện tích đất đảm bảo an toàn hành lang lưới điện cao thế chạy qua khu vực dự án, dẫn đến phải điều chỉnh quy mô dự án.

Qua thanh tra phát hiện, UBND TP Tam Điệp phê duyệt quy hoạch chi tiết 3 dự án xây dựng hạ tầng khu dân cư nằm ngoài khu vực ranh giới đô thị đã được xác định tại bản đồ quy hoạch sử dụng đất gồm dự án quy hoạch khu dân cư tại phường Tây Sơn (5,64ha), dự án quy hoạch khu dân cư tại phường Tây Sơn (7,79ha) và dự án quy hoạch khu dân cư mới xã Quang Sơn.

Đối với việc giao đất cho Doanh nghiệp Xây dựng Xuân Trường thực hiện dự án khu du lịch sinh thái, vui chơi giải trí hồ Đồng Chương, theo TTCP, ngày 8/8/2011, UBND tỉnh Ninh Bình có quyết định thu hồi 129,1ha đất của 3 công ty sử dụng đất có nguồn gốc từ nông, lâm trường để giao cho doanh nghiệp thực hiện giai đoạn 2 của dự án.

Tuy nhiên, sau 8 năm (đến thời điểm thanh tra) toàn bộ diện tích trên vẫn chưa tiến hành giải phóng mặt bằng, nhưng UBND tỉnh vẫn chưa có biện pháp xử lý dứt điểm.

TTCP kiến nghị tỉnh Ninh Bình xem xét, thu hồi 129,1ha đã giao cho Doanh nghiệp Xây dựng Xuân Trường thuê thực hiện dự án đầu tư xây dựng khu du lịch sinh thái, vui chơi giải trí hồ Đồng Chương (Ảnh: Sở Du lịch tỉnh Ninh Bình)

Đến thời điểm thanh tra, UBND tỉnh Ninh Bình cũng chưa ban hành quyết định thu hồi 444,18ha đất do nông trường Yên Phú trước đây quản lý.

Mặt khác, Công ty CP Giống thịt bò sữa Yên Phú vẫn còn hàng trăm hộ dân đã nhận bàn giao đất của nông trường Yên Phú trước đây đã hết thời hạn giao khoán từ năm 2015 nhưng không bàn giao đất lại cho công ty quản lý hoặc ký hợp đồng giao khoán mới, tiềm ẩn nguy cơ tranh chấp đất đai, khiếu nại phức tạp khi nhà nước thu hồi đất.

Cũng theo TTCP, sau khi sắp xếp, chuyển đổi các nông trường quốc doanh, UBND tỉnh Ninh Bình không quyết định chuyển từ hình thức giao đất không thu tiền sử dụng đất (cho các nông trường trước đây) sang thuê đất đối với diện tích đất các công ty được tiếp tục sử dụng… gây thất thu ngân sách nhà nước.

Đến thời điểm thanh tra còn nhiều diện tích đất đã giao cho một số công ty sử dụng từ nhiều năm nhưng chưa ký hợp đồng thuê đất, chưa được cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất và chưa thực hiện nghĩa vụ tài chính về đất đối với nhà nước. Cụ thể, Công ty CP Thực phẩm xuất khẩu Đồng Giao khoảng hơn 1.000ha, Công ty CP Giống bò thịt sữa Yên Phú hơn 241ha, Công ty TNHH MTV Bình Minh 545ha.

Kiến nghị thu hồi hơn 129ha đất giao làm dự án không đúng quy định

Từ kết quả thanh tra trên, TTCP kiến nghị Thủ tướng chỉ đạo Chủ tịch UBND tỉnh Ninh Bình xác định lại toàn bộ diện tích phải nộp tiền thuê đất của 4 công ty nông nghiệp đã và đang quản lý, sử dụng nhưng chưa thực hiện đầy đủ nghĩa vụ tài chính kể từ thời điểm sắp xếp, chuyển đổi theo đúng quy định của pháp luật.

Xem xét, thu hồi 129,1ha đã giao cho Doanh nghiệp Xây dựng Xuân Trường thuê thực hiện dự án đầu tư xây dựng khu du lịch sinh thái, vui chơi giải trí hồ Đồng Chương do không đủ căn cứ, điều kiện để thu hồi đất, giao đất theo quy định của pháp luật và dự án chậm tiến độ (chậm 9 năm).

TTCP cũng đề nghị tỉnh Ninh Bình xem xét, thu hồi 444,18ha đất nông trường Yên Phú đã giao khoán cho các hộ gia đình, cá nhân (đã hết hạn hợp đồng và đã được quy hoạch là công viên động vật hoang dã).

Xử lý dứt điểm đối với diện tích 2,78ha đất một số hộ dân đã xây dựng nhà ở (từ trước khi sắp xếp, chuyển đổi nông trường Đồng Giao) theo đúng quy định của pháp luật.

Đồng thời, yêu cầu UBND huyện Nho Quan, Sở TN-MT và Công ty CP giống bò thịt sữa Yên Phú phối hợp giải quyết dứt điểm tình trạng hơn 400 hộ gia đình, cá nhân đang sử dụng đất của công ty nhưng không ký hợp đồng giao khoán mới hoặc bàn giao đất cho công ty quản lý sử dụng. Sớm hoàn thiện thủ tục để ký hợp đồng thuê đất, cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất và xác định nghĩa vụ tài chính đối với diện tích đất 241,02ha đã giao cho công ty quản lý, sử dụng theo quy định.

Chỉ đạo Cục Thuế tỉnh xử lý dứt điểm việc miễn, giảm tiền thuê đất đối với Công ty CP Thực phẩm xuất nhập khẩu Đồng Giao và Công ty CP Giống vật nuôi cây trồng Đồng Giao theo quy định của pháp luật.

Cũng tại kết luận này, TTCP kiến nghị Thủ tướng chỉ đạo Chủ tịch UBND tỉnh Ninh Bình chỉ đạo kiểm điểm, làm rõ trách nhiệm các cá nhân, tập thể vi phạm để xử lý theo quy định pháp luật.

Tác giả: Thuận Phong