Tin liên quan

Dừng và hủy bỏ dự án lấp sông Đồng Nai; yêu cầu Chủ tịch tỉnh Đồng Nai phải trả lời chất vấn trước Quốc hội... là những kiến nghị của các nhà khoa học tại hội thảo “Phát triển bền vững lưu vực sông - thách thức và giải pháp” do Liên hiệp Các hội khoa học và kỹ thuật VN phối hợp với Viện Nghiên cứu lập pháp (Quốc hội) và Mạng lưới sông ngòi VN (VRN) tổ chức chiều 12.5 tại Hà Nội.

Hiện trường dự án lấp sông Đồng Nai hồi tháng 3

Mặc dù đã có kết quả báo cáo về những vấn đề tác động cần làm rõ trong “Dự án cải tạo cảnh quan và phát triển đô thị ven sông Đồng Nai, quy mô 8,4 ha tại P.Quyết Thắng, TP.Biên Hòa (Đồng Nai)” và lẽ ra báo cáo đã được công bố từ đầu tháng 4, song các chuyên gia, các nhà khoa học đã phải “ém” tài liệu lại để chờ hội thảo tại Hà Nội hôm qua. Theo như chia sẻ của TS Vũ Ngọc Long, Viện trưởng Viện Sinh thái học miền Nam, đại diện nhóm chuyên gia nghiên cứu của VRN: “Mong muốn những gì chúng tôi nói có sức lan tỏa nhiều hơn”.

Báo cáo ĐTM sao chép từ dự án nghĩa trang Vĩnh Hằng

Theo ông Long, dù UBND Đồng Nai đã tạm dừng dự án, nhưng đoạn xa nhất lấn ra sông đã làm được 97 m và nhiều đoạn còn ngổn ngang. Về chất lượng nước, nhóm chuyên gia đã lấy 7 mẫu nước. Sau khi phân tích cho thấy, đây là hệ sinh thái nhạy cảm, tác động ô nhiễm nước rất kinh khủng. Đặc biệt, trong khi thông báo của UBND tỉnh ngày 24.3 cho rằng dự án không ảnh hưởng tới dòng chảy, nhưng theo nhóm nghiên cứu, đánh giá tác động môi trường (ĐTM), có nhiều sai sót, khu vực sinh thái nhạy cảm chắc chắn sẽ làm thay đổi dòng chảy.

Tuy nhiên, điều gây “sốc” nhất đến từ bản báo cáo ĐTM lần đầu tiên được công bố tại cuộc hội thảo. TS Vũ Ngọc Long đã đưa ra những hình ảnh, bằng chứng về báo cáo ĐTM dự án lấp sông Đồng Nai được một viện nghiên cứu tại TP.HCM viết từ tháng 4.2014. Đây là căn cứ để ra quyết định triển khai dự án nhưng báo cáo ĐTM này lại được copy từ báo cáo dự án đầu tư công viên Vĩnh Hằng tại xã Tân An (H.Vĩnh Cửu, Đồng Nai) quy mô 116,2 ha được làm năm 2011. TS Vũ Ngọc Long bức xúc: “Phần kết luận của báo cáo 3 trang thì hơn 50% của kết luận này được copy từ báo cáo dự án nghĩa trang Vĩnh Hằng. Tôi rất ngạc nhiên vì sao nó lại giống nhau đến thế, từ kết luận, giải pháp kiến nghị... Có những đoạn đánh dấu giống nhau từng câu, từng chữ”.

Chưa hết, đứng đầu nhóm tác giả “đạo” ĐTM là tổng giám đốc, tổng công trình sư của Công ty Toàn Thịnh Phát, đứng thứ 2 là ông phó tổng giám đốc, thứ 3 là ông chánh văn phòng. Điều vô lý và không thể chấp nhận là GS-TS Viện làm ĐTM lại là người đứng thứ 4. “Báo cáo ĐTM rất hình thức qua loa, đây chính là nguyên nhân làm mất lòng tin, làm cho môi trường ngày càng hủy hoại. Tôi kiến nghị Chính phủ cần xem xét lại đánh giá ĐTM nghiêm túc có trách nhiệm và đặc biệt các nhà khoa học cần phải có trách nhiệm với đồng bào với nhân dân về sản phẩm của mình”, TS Long nói.

TS Long kiến nghị: “Cần phải dừng hoặc hủy bỏ dự án lấp sông Đồng Nai. Đề nghị Ủy ban Bảo vệ môi trường và lưu lực sông Đồng Nai, Quốc hội, Thủ tướng Chính phủ thảo luận và sớm có giải pháp ngăn chặn và “cứu” con sông Đồng Nai trước nguy cơ bị khai thác quá mức như vậy. Dù UBND tỉnh Đồng Nai có đưa ra bất cứ lý do gì cũng không thể bao biện cho một sự thật rằng địa phương này và tác giả của công trình lấn sông đang xâm hại đến dòng sông nuôi sống 20 triệu người và cội nguồn cảnh quan vùng miền Đông Nam bộ”.

Yêu cầu Chủ tịch UBND tỉnh Đồng Nai trả lời chất vấn trước Quốc hội

Chuyên gia về tài nguyên nước Đỗ Hồng Phấn thẳng thắn: “Trong 6 năm chuẩn bị đầu tư, các cơ quan quản lý nhà nước cấp tỉnh không có thông tin lên T.Ư. Việc kín tiếng lặng lẽ thực hiện kế hoạch lấn sông này khó biện minh là thiếu nhận thức. Chẳng lẽ phải dùng từ bất chấp. TS Tô Văn Trường thì đánh giá một dự án “tai tiếng” như dự án lấp sông Đồng Nai khiến người dân bức xúc, xã hội lên tiếng với hơn 200 bài báo mà vẫn trong quá trình xem xét lại là hết sức vô lý. Theo TS Trường, đó không chỉ bất chấp dư luận mà còn là một điển hình thách thức luật Tài nguyên nước đã được Quốc hội phê duyệt năm 2012.

“Chỉnh trị sông cũng như dạy thú dữ làm xiếc. Nếu dạy theo một phương pháp khoa học, thì con thú có thể được thuần phục làm trò để mua vui cho mọi người, nhưng nếu dạy thú theo phương pháp trái với quy luật của thú thì nó có thể quay lại trả thù con người, trả thù rất tàn bạo”, TS Trường nhấn mạnh và khẳng định dừng dự án lấn sông Đồng Nai là đúng. Tuy nhiên, dừng dự án chỉ là bước ban đầu, phải tiến hành xử lý triệt để là dẹp bỏ dự án vì đã vi phạm “khoản 5, điều 9” của luật Tài nguyên nước để các dòng sông không phải kêu cứu do hành động tham lam và thiển cận của con người.

Băn khoăn những kiến nghị của các nhà khoa học đến được với cơ quan hữu trách hay không, ông Phạm Thế Minh, Phó chủ tịch kiêm Tổng thư ký Tổng hội Xây dựng VN, đề xuất: “Quốc hội nên mời Chủ tịch UBND tỉnh Đồng Nai ra chất vấn trước Quốc hội, chiếu lên cho đồng bào cả nước xem. Một dự án liên quan đến nhiều tỉnh chắc chắn là Chính phủ phải giải quyết chứ không để chủ tịch một tỉnh giải quyết được. Đặc biệt, với một dự án ảnh hưởng tới số đông người dân. Nếu chỉ vì DN đóng góp cho tỉnh mỗi năm vài chục tỉ sau đó chúng ta lại xuê xoa là không được mà cần phải quyết tâm làm và xử lý nghiêm”.

Theo Thanh niên