Mỹ phản đối kế hoạch củng cố WHO. Ảnh: Reuter

Hãng Reuters dẫn một tài liệu của WHO đề ngày 4/1 cho biết, một nhóm công tác của WHO về tài chính bền vững đã đề xuất tăng phần đóng góp thường niên của các quốc gia thành viên. Kế hoạch này là một phần của quá trình cải cách lớn hơn, vốn nêu bật những hạn chế về quyền lực của WHO trong việc can thiệp sớm vào một cuộc khủng hoảng.

Tuy nhiên, Chính phủ Mỹ phản đối cải tổ WHO vì lo ngại về khả năng đối phó với những mối đe dọa trong tương lai của tổ chức này, một quan chức Mỹ cho biết. Thay vào đó, Washington thúc đẩy việc thành lập một quỹ riêng, do các nhà tài trợ kiểm soát trực tiếp, để tài trợ cho việc phòng ngừa và kiểm soát các trường hợp khẩn cấp về y tế.

Bốn quan chức châu Âu tham gia đàm phán, từ chối nêu tên vì không có thẩm quyền trả lời giới truyền thông, xác nhận sự phản đối của Mỹ. Chính phủ Mỹ hiện chưa có bình luận tức thời.

Tài liệu của WHO cho biết, đề xuất được công bố đã kêu gọi tăng dần phần đóng góp bắt buộc của các quốc gia thành viên từ năm 2024, để số tiền này sẽ chiếm một nửa ngân sách chính 2 tỷ USD của WHO vào năm 2028, so sánh với mức chưa đầy 20% như hiện nay. Ngân sách cốt lõi của WHO được dùng chống đại dịch và củng cố hệ thống chăm sóc sức khỏe trên toàn thế giới. Nó cũng tăng thêm 1 tỷ USD một năm để giải quyết những thách thức toàn cầu như các bệnh nhiệt đới và cúm.

Những người ủng hộ đề xuất cho hay, do hiện nay WHO phải phụ thuộc vào phần đóng góp tự nguyện của các quốc gia thành viên và các tổ chức từ thiện như Quỹ Bill & Melinda Gates nên tổ chức này buộc phải tập trung vào các ưu tiên do các nhà tài trợ đặt ra và khiến họ khó có thể chỉ trích các thành viên khi mọi việc diễn ra không như mong muốn.

Một ủy ban độc lập về các đại dịch, được chỉ định để cố vấn về cải cách WHO, đã kêu gọi tăng cao hơn các khoản phí bắt buộc, lên tới 75% ngân sách cốt lõi. Các nhà tài trợ hàng đầu ở Liên minh châu Âu (EU), gồm cả Đức, và hầu hết các quốc gia ở châu Phi, Nam Á, Nam Mỹ và Ảrập đã ủng hộ kế hoạch này, ba trong số các quan chức châu Âu cho biết. Các nhà tài trợ châu Âu đặc biệt ủng hộ việc trao quyền thay vì làm suy yếu các tổ chức đa phương, gồm cả WHO.

Đề xuất sẽ được thảo luận ở cuộc họp của ban điều hành WHO vào tuần tới, nhưng sự chia rẽ như hiện nay sẽ có nghĩa là có thể không có thỏa thuận nào được đi tới. WHO cũng xác nhận, hiện giữa các quốc gia thành viên không có sự nhất trí và các cuộc đàm phán có thể tiếp diễn tới cuộc họp thường niên vào tháng 5 của Đại hội đồng Y tế thế giới – cơ quan ra quyết định hàng đầu của tổ chức này.

Tác giả: Hoài Linh