Triển lãm cá nhân đầu tiên của họa sĩ Nguyễn Đức Phương (Phương Giò) diễn ra ấm cúng trong không gian của Manzi art space (14, Phan Huy Ích, Hà Nội). Chỉ vỏn vẹn 19 tác phẩm được lựa chọn kỹ lưỡng trong hơn 60 tác phẩm đã cho thấy sự cầu toàn đến cực đoan của Nguyễn Đức Phương. Không chỉ vậy anh đã dành một thời gian dài để thử nghiệm trên các chất liệu tự nhiên và các chuyến điền dã tìm hiểu về văn hoá Tây Bắc Việt Nam.

Nguyễn Đức Phương được mệnh danh là “người gọi, giấy trả lời”. Bước vào không gian triển lãm “Ngắm giấy” là bước vào một chuyến hành trình khám phá mọi sắc độ khác nhau của giấy. Với Phương Giò, giấy không chỉ là giấy đơn thuần mà mang một câu chuyện văn hóa riêng, đã từng có đời sống riêng. “Ngắm giấy” là nhìn nhận những nét văn hóa đang bị xói mòn, bị lãng quên.

Họa sĩ Nguyễn Đức Phương (bên trái) tại triển lãm

Điểm đặc biệt là những bức tranh của Nguyễn Đức Phương được thành hình trên chính những văn tự cổ của các dân tộc miền núi Tây Bắc, sử dụng màu tự nhiên lấy từ đất, đá hay cây cỏ của các miền đất anh từng qua. Anh cần mẫn thu gom những văn tự cổ rồi thổi vào nó một sinh khí mới.

Trong cuộc hành trình thu gom ký ức của một nền văn minh đã mất, họa sĩ Phương Giò đã vấp phải không ít khó khăn. “Những văn tự cổ này được viết bằng tiếng Hán Nôm lại là phiên bản của những ngôn ngữ địa phương. Tôi phải tìm đến Viện Hán Nôm để truy nguồn gốc sách đó là sách cúng, sách lễ hội hay sách ma chay. Tuy nhiên có một số chữ các chuyên gia Viện Hán Nôm đọc được nhưng không giải nghĩa được”, họa sĩ Nguyễn Đức Phương chia sẻ.

Thậm chí có chuỗi tác phẩm chín bức tượng được tạo ra từ giấy và những cấu kiện bị cháy của một chiếc nhà sàn. Nguyễn Đức Phương đã phát hiện ra tiềm năng khởi sinh trong mọi chất liệu rơi vào tầm mắt của anh. Tuy nhiên, theo họa sĩ Phương Giò, anh không có chủ đích đi tìm kiếm mà đó là một gặp gỡ nhau rất tình cờ, anh và chúng vô tình va vào nhau để rồi câu chuyện nảy sinh.

Những văn tự cổ được họa sĩ Phương Giò nâng niu như những linh hồn sống

Triển lãm là những mảnh ghép đề tài như Phật, Thần, thầy mo, con người, động vật. Những tác phẩm của Phương Giò mang màu sắc Á Đông hay tâm linh thiền định huyền bí.

Đỗ Tường Linh, một người bạn của Phương nhận xét, trong toàn bộ các tác phẩm của Phương thế giới của anh tuy thấm đẫm một sự hoài cổ, sự suy vong, một sự tiếc thương cho những gì đã qua nhưng lại cũng tràn đầy một sự an nhiên vui sống.

Nhiếp ảnh gia Lê Bích nhận định: “Những quyến sách truyền lại qua bao nhiêu thế hệ, những văn khấn của dân tộc miền núi phía Bắc là một chất liệu rất mạnh cộng với những suy tư, chiêm nghiệm của họa sĩ Phương về văn hóa của Việt Nam đã tạo ra màu sắc hoài niệm cho các tác phẩm. Những nét vẽ của Nguyễn Đức Phương run rẩy, hồn nhiên như một đứa trẻ, không sắc sảo như họa sĩ vẽ tả thực nhưng lại rất dân gian. Đặc biệt tôi thích thủ pháp giấy che của Phương tạo nên cảm giác huyền bí, tâm linh cho bức tranh”.

Một số bức tác phẩm trưng bày tại triển lãm:

 Mạnh Long