Sáng nay 1/11, Viện Chiến lược ngân hàng - Ngân hàng Nhà nước (NHNN) và Viện Nhân lực Ngân hàng Tài chính (BTCI) đồng tổ chức Hội thảo Quốc tế Thường niên ngành Ngân hàng Tài chính lần thứ Bảy với chủ đề "Số hóa ngân hàng – Cơ hội đột phá".

Có thể nói, công nghệ số đang dần thay đổi cơ bản hình thức cung ứng các dịch vụ tài chính - ngân hàng. Đặc biệt, cuộc cách mạng công nghiệp (CMCN) 4.0 đang khiến các ngân hàng, các đơn vị cung cấp dịch vụ trên thế giới ứng dụng nhiều hơn các công nghệ tiên tiến trong cung cấp các sản phẩm dịch vụ tài chính sáng tạo như trí tuệ thông minh nhân tạo (AI), học máy (ML), phân tích dữ liệu nâng cao, công nghệ sổ cái phân tán (DLT), điện toán đám mây và các giao diện lập trình ứng dụng (APIs). Một nhân tố nữa góp phần tạo nên cách mạng trong ngành tài chính số, đó chính là sự tham gia sâu rộng của các công ty công nghệ trong lĩnh vực tài chính (Fintech). 

Sự phát triển của dịch vụ ngân hàng trên nền tảng công nghệ số có thể giúp các ngân hàng đổi mới toàn diện từ quy trình cung cấp sản phẩm dịch vụ, đổi mới hệ thống kênh phân phối, mở rộng danh mục sản phẩm, cung cấp dịch vụ cho một phạm vi khách hàng rộng lớn hơn với chi phí thấp hơn. Công nghệ số cũng là cơ hội để các quốc gia thúc đẩy Tài chính toàn diện (Financial inclusion), hướng tới việc cung cấp dịch vụ tài chính phù hợp và thuận tiện cho mọi cá nhân và tổ chức, đặc biệt đối với người có thu nhập thấp và dễ bị tổn thương nhằm tăng cườngcơ hội tiếp cận tài chính, góp phần tạo cơ hội sinh kế, luân chuyển dòng vốn đầu tư và tiết kiệm trong xã hội, qua đó thúc đẩy tăng trưởng kinh tế. 

Phát biểu khai mạc Hội thảo, Phó Thống đốc NHNN Nguyễn Kim Anh cho biết, nhận biết được tầm quan trọng và sự tác động mạnh mẽ công nghệ số hóa trong bối cảnh CMCN 4.0 đối với ngành tài chính ngân hàng, NHNN đã chủ động thực hiện nhiều hoạt động của ngành nhằm tăng cường năng lực tiếp cận công nghệ mới cho ngành ngân hàng ở tất cả các mặt. 

Thứ nhất, NHNN đặc biệt chú trọng việc hoàn thiện khuôn khổ pháp lý, xây dựng và ban hành các văn bản quy phạm, định hướng chính sách nhằm tăng cường phát triển hạ tầng công nghệ thông tin, an toàn, an ninh bảo mật cho ngành Ngân hàng; Tích cực hỗ trợ thúc đẩy hệ sinh thái khởi nghiệp, hỗ trợ phát triển các công ty công nghệ tài chính.

Thứ hai, bên cạnh việc hoàn thiện môi trường thể chế chính sách, cơ sở hạ tầng công nghệ chung của toàn ngành cũng không ngừng được cải thiện. Việc tăng cường năng lực tiếp cận và bảo đảm an ninh bảo mật ngân hàng trong thời kỳ số hóa được ngân hàng rất quan tâm, chẳng hạn như thúc đẩy việc kết nối liên thông và tiêu chuẩn hóa trong lĩnh vực thanh toán; áp dụng các thông lệ và tiêu chuẩn quốc tế tốt nhất cho một số phương tiện và hệ thống thanh toán; nghiên cứu, ứng dụng các giải pháp đảm bảo an ninh, an toàn, bảo mật thanh toán mới, hiện đại như triển khai tiêu chuẩn quốc tế về an toàn dữ liệu thẻ PCI/DSS, công nghệ mã hóa số thẻ (tokenization)…

Đồng thời, NHNN đã ban hành Bộ tiêu chuẩn thẻ chip nội địa, đảm bảo an ninh, an toàn trong thanh toán thẻ và khuyến nghị các tiêu chuẩn cho thanh toán QR code để tăng cường khả năng kết nối liên thông khi thanh toán bằng QR code, giảm thiểu chi phí cho việc lắp đặt, sử dụng các thiết bị chấp nhận thẻ tại điểm bán.

Thứ ba, tăng cường công tác truyền thông dưới nhiều hình thức tọa đàm, Hội thảo và tổ chức triển khai nhiều nghiên cứu khoa học về các ứng dụng số hóa trong bối cảnh CMCN 4.0 trong ngành ngân hàng…

Nắm bắt được cơ hội phát triển trên nền tảng công nghệ thời gian qua, nhiều ngân hàng thương mại đã chủ động nghiên cứu, đầu tư mạnh mẽ và ứng dụng một số công nghệ, giải pháp mới như phân tích dữ liệu lớn, trí tuệ nhân tạo, xác thực sinh trắc học... để tạo ra một số dịch vụ thanh toán số, ngân hàng số; đánh giá hành vi khách hàng, dự đoán doanh thu, nhu cầu thị trường, cảnh báo rủi ro. Nhiều ngân hàng bước đầu đã chuyển đổi mô hình hoạt động, kinh doanh và sản phẩm, dịch vụ theo hướng số hóa thực thụ, chẳng hạn TPBank có LiveBank, VPBank có Timo và mới đây là YOLO; OCB có chiến lược chuyển đổi ngân hàng số OMNI, một số ngân hàng có trợ lý ảo ChatBot, Napas với dịch vụ số hóa thẻ nội địa...

Tuy nhiên, ông Nguyễn Kim Anh cũng nhìn nhận, bên cạnh những cơ hội rộng mở từ ứng dụng công nghệ số vào hoạt động ngân hàng thì số hóa hoạt động ngân hàng cũng tiềm ẩn không ít nguy cơ, thách thức.

Thứ nhất, đó là thách thức vượt qua tư duy ngại thay đổi, theo "lối mòn" để đổi mới sáng tạo về sản phẩm, dịch vụ, mô hình hợp tác.

Thứ hai, thách thức trong việc phát triển các kênh phân phối mới, các sản phẩm dịch vụ ngân hàng số có tính tích hợp cao trong bối cảnh hành vi, nhu cầu của người tiêu dùng có sự thay đổi rõ rệt, ngày càng dựa nhiều hơn vào các mạng lưới, nền tảng số phục vụ nhu cầu thường nhật và điện thoại thông minh kết nối Internet.

Điều này buộc các ngân hàng phải sớm điều chỉnh cách thức thiết kế, tiếp thị và phân phối sản phẩm, dịch vụ cho phù hợp theo hướng số hóa, tự động hóa, tùy biến theo cá nhân… nếu không muốn đánh mất khách hàng hoặc khách hàng giảm sự trung thành.

Thứ ba, thách thức về bảo mật bí mật thông tin khách hàng và đảm bảo an ninh mạng. Sản phẩm, dịch vụ ngân hàng ngày nay càng trở nên số hóa, kết nối trực tuyến, liên tục với khách hàng qua nhiều thiết bị số cá nhân, trên nhiều kênh khác nhau.

Đây chính là môi trường thuận lợi để tội phạm công nghệ cao, tin tặc khai thác các yếu điểm hòng gian lận, trục lợi từ người dùng và thâm nhập vào hệ thống, đòi hỏi các ngân hàng không được chủ quan, xem thường mà phải có sự quan tâm, đầu tư nguồn lực lớn cho đảm bảo an toàn bảo mật và bảo vệ dữ liệu khách hàng.

Thứ tư là thách thức về mặt trình độ, năng lực, số lượng và chất lượng nguồn nhân lực. Bởi với xu hướng hiện đại hóa, phía ngân hàng phải đào tạo lại nguồn nhân lực thích ứng với số hóa dịch vụ ngân hàng, đào tạo các khả năng mới về công nghệ số, vận hành, cung ứng dịch vụ trong môi trường mạng, nền tảng số, thu hút và giữ chân các tài năng công nghệ số.

Khánh Linh (T/h)