Tổng thống Trump và Tổng thống Putin gặp nhau tại Helsinki hồi tháng 7 (Ảnh: Reuters)

Trang tin Politico ngày 7/8 dẫn một tài liệu của Nga cho biết trong cuộc gặp tại Helsinki, Phần Lan ngày 16/7, Tổng thống Putin đã đề xuất với Tổng thống Trump nhiều sáng kiến đặc biệt về vấn đề kiểm soát vũ khí, bao gồm việc cấm vũ khí trong không gian. Ông Trump và ông Putin đã có cuộc họp kín kéo dài 2 giờ đồng hồ tại Helsinki và đây là hội nghị thượng đỉnh đầu tiên giữa hai nhà lãnh đạo.

Theo Politico, tài liệu của Nga với tiêu đề “Đối thoại về vấn đề kiểm soát vũ khí” đã đề xuất “gia hạn thêm 5 năm đối với Hiệp ước cắt giảm vũ khí chiến lược (START) nhằm hạn chế vũ khí hạt nhân”. START mới dự kiến sẽ hết hạn vào năm 2021 nếu tổng thống Nga và Mỹ không muốn gia hạn hiệp ước này thêm 5 năm.

“Tài liệu của Nga đã liệt kê một loạt lĩnh vực mà hai nước có thể hợp tác với nhau để giảm mối nguy hiểm hạt nhân và vực dậy một phần niềm tin đã mất”, Politico cho biết.

Politico dẫn nhận định của một người tham gia vào các cuộc đàm phán về kiểm soát vũ khí hạt nhân không chính thức gần đây tại Moscow nói rằng, những chi tiết mới được hé lộ trong tài liệu của Nga là bằng chứng cho thấy Tổng thống Putin “vẫn quan tâm tới việc duy trì mối quan hệ hợp tác truyền thống giữa Nga và Mỹ về vũ khí hạt nhân, bất chấp những vấn đề căng thẳng khác giữa hai bên”.

Từng được đàm phán dưới thời cựu Tổng thống Barack Obama, hiệp ước START mới đã hạn chế số đầu đạn hạt nhân được triển khai của Nga và Mỹ xuống còn 1.550 mỗi bên. Trước đó, hầu hết các chuyên gia không tin rằng quyết định về START mới sẽ được đưa ra bàn thảo tại thượng đỉnh ở Helsinki. Tổng thống Trump từng nói START mới là một trong những thỏa thuận “tồi tệ” của chính quyền Obama và có thể sẽ phải mất thêm một thời gian nữa trước khi ông Trump cảm thấy được thuyết phục về vấn đề này.

Phe Cộng hòa vẫn cho rằng Mỹ không nên gia hạn START mới với Nga trong khi Moscow vi phạm một thỏa thuận kiểm soát vũ khí khác có tên Hiệp ước Vũ khí Hạt nhân Tầm trung (INF), trong đó cấm các tên lửa hành trình và tên lửa đạn đạo phóng từ mặt đất với tầm phóng từ 500-5.500 km. Mỹ nhiều lần cáo buộc Nga vi phạm INF khi phát triển và triển khai một tên lửa bị cấm, dù Moscow bác bỏ cáo buộc này.

Theo Politico, tài liệu của Nga cũng đề cập tới căng thẳng ngày càng tăng tại khu vực Đông Âu và đề xuất cả Washington và Moscow nên “có những biện pháp nhằm ngăn chặn các sự cố khi tiến hành các hoạt động quân sự tại châu Âu, đồng thời tăng cường lòng tin và sự minh bạch trong lĩnh vực quân sự”. Tài liệu của Nga cũng kêu gọi hai bên “khởi động các cuộc hội đàm chuyên môn để nhận diện các loại vũ khí có khả năng gây bất ổn, từ đó xem xét tới cơ chế kiểm soát vũ khí”.

Theo tài liệu của Nga, các cuộc hội đàm về “ổn định chiến lược” nên được dẫn dắt bởi các thứ trưởng ngoại giao, những người có thể thảo luận một số vấn đề gai góc như Syria. Tài liệu này cũng đề xuất đối thoại theo hình thức 2+2 giữa Bộ Ngoại giao và và Bộ Quốc phòng của Nga và Mỹ.

Theo Dân trí