Tháng 11 diễn ra rất nhiều sự kiện quan trọng mà cả thế giới trông đợi. Trong đó quan trọng nhất  là căng thẳng thương mại Mỹ - Trung đã tạm lắng xuống khi hai bên đã đạt được một số thỏa thuận tại cuộc gặp bên lề hội nghị thượng đỉnh G20. Trong khi đó, ngày 28/11, Chủ tịch Fed dù vẫn để ngỏ khả năng tăng lãi suất trong tháng 12 này, nhưng nhận định lãi suất cơ bản đồng USD đã gần sát mức trung lập nên giới quan sát kỳ vọng tốc độ thắt chặt có thể giảm dần trong năm 2019.

Những diễn biến tích cực kể trên đã hỗ trợ cho sự ổn định của thị trường tiền tệ toàn cầu trong tháng 11. Chỉ số DXY dao động trong vùng 96-97 trong đó đồng GPB tiếp tục mất giá 0,13% so với USD do sự chia rẽ sâu sắc trong Chính phủ và nội bộ nước Anh liên quan đến vấn đề Brexit. Đồng EUR không đổi trong khi đồng JPY tăng giá 0,56% so với USD. Đà mất giá của đồng CNY được hãm lại, tỷ giá USD/CNY trong tháng duy trì ở mức 6,90-6,96.

Lợi suất trái phiếu kho bạc Mỹ kỳ hạn 10 năm tăng nhẹ trong tuần đầu tháng sau đó giảm liên tục, về mức 3,03%/năm, giảm 11 điểm cơ bản so với cuối tháng trước. Một điểm rất đáng lưu ý là đường cong lợi suất trái phiếu của Mỹ ngày càng phẳng, chênh lệch lãi suất giữa các kỳ hạn thu hẹp về mức thấp nhất trong 10 năm gần đây. Lần gần nhất đường cong lợi suất phẳng như hiện nay là giai đoạn 2006-2007. Tuy nhiên, khác với khối bong bóng tài sản được tạo ra cách đây một thập kỷ dẫn đến cuộc khủng hoảng tài chính 2007-2008, các yếu tố nền tảng của bản thân nước Mỹ và thị trường tài chính toàn cầu giai đoạn hiện nay đã vững vàng hơn nhiều. Điểm chung duy nhất là việc Fed liên tục nâng lãi suất làm gia tăng kỳ vọng của giới đầu tư vào mặt bằng lãi suất cao trong ngắn hạn nên mất giá trái phiếu kỳ hạn ngắn khiến cho đường cong lãi suất bị làm phẳng.

Lãi suất trong nước ổn định

Lãi suất VND trên thị trường liên ngân hàng sau khi tăng mạnh vào cuối tháng 10 đã ổn định trở lại trong suốt tháng 11. Kỳ hạn qua đêm dao động trong vùng 4,7-4,9%/năm, có lúc đạt tới 4,96%/năm - mức đỉnh trong vòng 5 năm gần đây. Kỳ hạn 3 tháng đã vượt và duy trì ở mức trên 5%/năm trong suốt cả tháng, hiện ở mức 5,2%/năm - chỉ còn cách lãi suất trần huy động với kỳ hạn dưới 6 tháng 30 điểm cơ bản.

Lãi suất trên thị trường 1 cũng tăng ở tất cả các kỳ hạn, mạnh nhất là ở kỳ hạn từ 6 tháng trở lên. Mức độ tăng lãi suất ở từng ngân hàng khác nhau. Hiện tại, lãi suất huy động kỳ hạn dưới 6 tháng hầu hết đẩy lên mức trần 5,5%/năm trong khi kỳ hạn 6 đến dưới 12 tháng dao động 5,7%-7,6%; kỳ hạn 12-13 tháng dao động từ 6,8-80% tùy từng ngân hàng.

Trong tháng 11, NHNN đã bơm ròng 1.885 tỷ đồng. Trong đó, kênh tín phiếu có 2.100 tỷ đồng đáo hạn trong khi không có bất kỳ đợt phát hành nào. Trái lại, kênh mua bán kỳ hạn hoạt động mạnh với bình quân gần 11.000 tỷ đồng/ngày cho mỗi chiều bơm/hút. Tính chung lại, NHNN hút ròng qua kênh này 215 tỷ đồng. Khối lượng OMO lưu hành duy trì ở mức cao gấp 1,6-2 lần khối lượng tín phiếu.

Nhiều yếu tố cùng xuất hiện khiến thanh khoản NHTM sụt giảm như yếu tố mùa vụ (tín dụng tăng trong khi huy động thường giảm vào những tháng cuối năm), mua ngoại tệ phục vụ nhu cầu thị trường và giải ngân vốn ngân sách tăng làm giảm lượng tiền gửi của KBNN. Thêm vào đó, các NHTM cũng cần chuẩn bị cho yêu cầu giảm giới hạn tỷ lệ sử dụng vốn ngắn hạn cho vay trung dài hạn từ 45% hiện nay xuống 40% từ 1/1/2019. Vì vậy, mặt bằng lãi suất trong ngắn hạn sẽ khó giảm.

Nhìn dài hơn, có một số yếu tố hỗ trợ cho sự ổn định lãi suất. Chỉ số CPI tháng 11 của Việt Nam đã giảm 0,29% so với tháng trước, tăng 3,46% so với cùng kỳ năm trước – thấp hơn khá nhiều mức mục tiêu là 4%. Các tín hiệu khác như giá dầu sụt giảm mạnh trong suốt 2 tháng qua, hay việc Chủ tịch Fed có những phát biểu mềm dịu hơn đối với kế hoạch tăng lãi suất… cũng giúp giải tỏa bớt áp lực với lạm phát. Mặc dù vậy, những biến số này có thể thay đổi rất nhanh chóng nên khó có thể đưa ra nhận định về lãi suất trong trung và dài hạn vào thời điểm này.

Về tỷ giá, VND ổn định so với USD và tăng giá so với hầu hết các đồng tiền quan trọng khác. Trong tháng 11, NHNN đã nâng tỷ giá trung tâm thêm 24 đồng/USD - gấp đôi so với mức nâng trong tháng 10 và hiện ở mức 22.750 đồng/USD. Tuy nhiên, tỷ giá chính thức giảm 25 đồng/USD về mức 23.275/23.365 và tỷ giá tự do giảm 60-65 đồng/USD về mức 23.405/23.420, thu hẹp chênh lệch giữa 2 tỷ giá này.

Bên cạnh yếu tố hỗ trợ từ cuộc gặp Mỹ -Trung và chênh lệch lãi suất VND/USD vẫn duy trì ở mức cao (trên 2%/năm), việc NHNN triển khai bán kỳ hạn ngoại tệ được hủy ngang vào 2 ngày 23 và 26/11 đã có tác động khá lớn về mặt tâm lý, giúp giảm bớt nhu cầu nắm giữ ngoại tệ cũng như tài trợ thanh khoản VND cho các NHTM. Bên cạnh đó, NHNN đã triển khai lấy ý kiến với dự thảo thông tư sửa đổi Thông tư 24/2015/TT-NHNN theo hướng thu hẹp đối tượng được vay ngoại tệ trên cơ sở làm chi tiết thêm về kỳ hạn và mục đích vay. Nhờ đó, tỷ giá USD/VND duy trì ổn định và giảm nhẹ về cuối tháng.

Việc giữ tỷ giá USD/VND ổn định trong bối cảnh USD lên giá mạnh đã khiến cho VND lên giá trong tương quan với các đồng tiền khác. Tính từ tháng 6 đến nay, VND đã tăng giá với đồng tiền của các nước đối tác quan trọng là Trung Quốc, Hàn Quốc, Nhật Bản và EU với mức tăng giá lần lượt là 5,6%; 2%; 1,2% và 0,4%.

Theo Thời báo ngân hàng