Những dấu hiệu khủng hoảng đầu tiên xuất hiện đã thúc đẩy Thủ tướng Nhật Bản Shinzo Abe yêu cầu bầu cử sớm và hoãn tăng thuế. Tin tức đưa ra sau khi những dữ liệu cho thấy nền kinh tế lớn thứ 3 thế giới đã bất ngờ sụt giảm trong quý 2 do lần tăng thuế đầu tiên đã tấn công mạnh làm giảm tiêu dùng toàn quốc.

Ông Abe được mong chờ sẽ nhanh chóng thực hiện gói cải cách cấu trúc, vũ khí cuối cùng trong "thuyết kinh tế Abe" (Ảnh: Bloomberg)

Sự suy thoái kinh tế Nhật Bản được công bố trong tình hình kinh tế toàn cầu cũng đang chững lại. Trung Quốc vẫn đang bành trướng nhanh chóng trong khi các nước đang phát triển đang đóng băng. Châu Âu vẫn ngập trong bãi lầy nợ xấu đè nặng lên hệ thống ngân hàng, kéo chậm tăng tưởng của nền kinh tế.

Hôm qua Nhật Bản đã công bố sẽ giải tán hạ viện vào ngày 21/11 cũng như hoãn tăng thuế tiêu dùng và nhanh chóng tổ chức bầu cử. Ông Abe đang hy vọng cuộc bầu cử sẽ đem đến nguồn lực mới để thực hiện kế hoạch phục hồi nền kinh tế trên 3 khía cạnh vẫn được biết là “thuyết kinh tế Abe” bao gồm: tăng chi tiêu chính phủ, nới lỏng chính sách tin dụng và tung ra gói cải cách đẩy bật mức tăng trưởng.

Phát ngôn với báo giới, ông cho hay: “Tôi hiểu mọi người cho rằng “thuyết kinh tế Abe” là một sự thất bại và hoàn toàn không có hiệu quả nhưng tôi cũng chưa thấy có một ý tưởng nào hay hơn. Những chính sách kinh tế của chúng ta là một sai lầm hay đúng đắn? Thực ra thì chúng ta đâu có lựa chọn nào nữa. Đây là cách duy nhất để kết thúc giảm phát và phục hồi nền kinh tế”.

Khi trúng cử vào năm 2012 với hy vọng sẽ vực dậy nền kinh tế đang “hấp hối”, ông Abe đã nhanh chóng đưa ra 3 mũi tên của mình nhắm vào mục tiêu phục hồi kinh tế.

Bước đầu tiên là bơm tiền dưới dạng chương trình mua trái phiếu lớn bởi Ngân hàng TW Nhật Bản (BOJ) hay còn được biết là chương trình nới lỏng định lượng. Thêm vào đó, mũi tên thứ 2 nhắm vào tăng lượng vay và chi tiêu chính phủ mà hiện nay con số đã lên tới 100 tỉ USD kể từ 2012. Kế hoạch cũng kêu gọi lượng vay vốn lớn và điều này đã tạo nên số nợ khổng lồ giờ đã gấp đôi GDP của Nhật Bản. Tuy nhiên cả thế giới vẫn đang mong đợi ông Abe tung nốt “mũi tên thứ ba” của mình, một gói cải cách cơ cấu - điều thiết yếu cho để phục hồi kinh tế.

Đầu tư trong nước: Dẫn đầu danh sách việc cần làm sẽ là cắt giảm thuế doanh nghiệp của Nhật Bản – hiện đang ở mức cao nhất thế giới. Cải cách cũng sẽ bao gồm giảm những chế tài và có những chính sách tạo điều kiện cho doanh nghiệp hoạt động, bao gồm cả đầu tư công.  Đây là bước chuyển đổi lớn, tạo nên “khu vực kinh tế đặc biệt” để thúc đẩy các doanh nghiệp. Tuy nhiên để thực hiện được sẽ tốn không ít thời gian.  Thúc đẩy đầu tư chứng khoán qua các quỹ hưu trí cũng nằm trong danh sách mục tiêu. Chính phủ mong rằng đến 2020 đầu tư nước ngoài trực tiếp vào Nhật Bản sẽ tăng gấp đôi.

Chính sách bảo hộ: Nền công nghiệp quốc nội đã được bảo vệ kĩ càng với một lớp đệm dày các giới hạn thương mại nghiêm ngặt, các công ty con và các quy định ngặt nghèo đã khiến các công ty nước ngoài khó có thể cạnh tranh với đối thủ trong nước. Dỡ bỏ những tấm ba-ri-e này sẽ góp phần thúc đẩy tăng trưởng và đẩy mạnh cơ hội để thương mại phát triển.

Điều này được các đối tác thương mại và các nhà đầu tư nước ngoài vô cùng hưởng ứng nhưng cũng là quyết định khó khăn nhất của ông Abe so với việc cải cách lao động và thúc đẩy đầu tư trong nước.

Thêm vào đó, chính sách nới lỏng tiền tệ của Nhật Bản cũng sẽ phải có một giới hạn dù bao nhiêu nghìn tỉ yên có được bơm vào thị trường chăng nữa.

Tú Anh (theo CNBC)