Từ 15h10’ đến 17h chiều 4/6, Bộ trưởng Trần Hồng Hà trả lời chất vấn nhóm vấn đề thứ 2 về công tác quản lý đất đai tại các thành phố lớn, các địa phương có nhiều khiếu nại, tố cáo. Tình trạng ô nhiễm môi trường và kiểm soát hoạt động xả thải của các doanh nghiệp. Các biện pháp ứng phó với biến đổi khí hậu tại các vùng, địa phương, đặc biệt là đồng bằng sông Cửu Long.

Các đại biểu đặt câu hỏi về giải pháp trước mắt và lâu dài xử lý tình trạng ô nhiễm môi trường đất, nước; triển khai các giải pháp huy động các nguồn lực để ứng phó biến đổi khí hậu ĐBSCL...

Về vấn đề này, Bộ trưởng cho biết, phía Bộ đã cố gắng kiểm soát chặt các nguồn thải. Tuy nhiên, hiện nay chúng ta chưa thu gom được nước thải, nước thải lẫn với nước mưa, khoảng 95% nước thải chưa được xử lý xả thẳng ra môi trường, nhất là nước thải ở các làng nghề, các cụm công nghiệp...

Về giải pháp và trách nhiệm, trước hết các địa phương phải chịu trách nhiệm và có cơ chế xử lý nguồn thải tại địa phương mình; đồng thời phải có sự đầu tư, huy động các nguồn lực xã hội; từng bước để người dân tham gia vào lĩnh vực này... 

Riêng về vấn đề phòng chống xói lở bờ sông, nhất là khu vực ĐBSCL, Bộ trưởng cho biết, hiện đã có đầy đủ cơ sở khoa học đánh giá nguyên nhân xuất phát từ việc phù sa bị giữ ở các nước thượng nguồn; khai thác cát sỏi trái phép; quy hoạch, đầu tư các công trình thủy lợi....

Từ những nguyên nhân trên, cần có giải pháp quản lý chặt việc quản lý khai thác cát, trong đó xác định rõ trách nhiệm của các địa phương, quận huyện, phường xã; đồng thời có quy hoạch tổng thể xây dựng các công trình thủy lợi; tiến hành quy hoạch lại các khu dân cư để tránh những ảnh hưởng tiêu cực bởi quy luật dòng chảy (bên lở, bên bồi); xã hội hóa, huy động các nguồn lực để đầu tư hạ tầng kỹ thuật ứng phó biến đổi khí hậu; đồng thời đấu tranh với các nước thượng nguồn sông Mê Kông, sông Hồng, kêu gọi sự ủng hộ của các tổ chức quốc tế để sử dụng bền vững nguồn nước chung các hệ thống sông...

Bộ trưởng cũng thừa nhận và nhận trách nhiệm về việc chưa kiểm soát, giảm thiểu được tình hình ô nhiễm nguồn đất, nguồn nước gây bức xúc dư luận.

Tuy nhiên, cho rằng vấn đề này có liên quan đến nhiều bộ ngành như: Bộ Xây dựng thì chịu trách nhiệm về vấn đề quy hoạch, Bộ KH&CN giải quyết về vấn đề công nghệ nên đề nghị các Bộ thống nhất đề xuất trình Thủ tướng Chính phủ ban hành chiến lược quản lý tổng hợp về xử lý chất thải trên quan điểm, nguyên tắc và mục tiêu đặc biệt là chú trọng đến công nghệ xử lý rác có tính toán phù hợp của các điều kiện kinh tế của các đô thị.

Theo tính toán của Bộ TN&MT, đến năm 2030, Việt Nam phải có các nhà máy phát điện bằng cách sử dụng các công nghệ xử lý rác. Các công nghệ này hiện nay đang được kiểm chứng và đánh giá cho đầy đủ, tuy nhiên việc lựa chọn các mô hình của thế giới sẽ phù hợp với tình hình thực tế của Việt Nam, sau khi được thẩm định qua Bộ KH&CN sẽ được công bố để các địa phương trong cả nước biết và thực hiện.

Các đại biểu rất quan tâm và chất vấn về các giải pháp về ô nhiễm môi trường xuất phát từ các khu công nghiệp hay nguy cơ ô nhiễm từ môi trường bên ngoài biên giới, ô nhiễm ở các thành phố lớn... 

Trả lời, Bộ trưởng cho biết, các khu, cụm công nghiệp chủ yếu do cấp huyện quản lý, do thiếu vốn nên về cơ bản không có hạ tầng, hoặc hạ tầng không kết nối; trong cụm công nghiệp lại bố trí dân cư ở... dẫn tới việc hình thành các khu dân cư ô nhiễm, chuyển ô nhiễm từ làng nghề ra các cụm công nghiệp...

Tháng 5 vừa qua, Chính phủ đã ban hành Nghị định về vấn đề này, trong đó có quy định trách nhiệm cụ thể của cấp tỉnh, cấp huyện... trong đảm bảo môi trường.

Về tình trạng ô nhiễm không khí tại các thành phố lớn, Bộ trưởng thừa nhận nhưng cho biết, chưa đến mức nghiêm trọng như 1 tổ chức đã công bố. Bộ trưởng cho rằng, cần có giải pháp quan trắc, kiểm soát vấn đề này.

Theo đó, Bộ đã tham mưu Thủ tướng ban hành kế hoạch giám sát môi trường không khí, công bố công khai để nhân dân biết, giám sát, có giải pháp để giảm nguồn thải từ giao thông, xây dựng; khắc phục tình trạng đốt rơm rạ khi thu hoạch...

Về nguy cơ ô nhiễm nguồn thải từ ngoài biên giới, hiện chúng ta đã xây dựng các trạm quan trắc để giám sát, kiểm soát, đồng thời phối hợp với các tổ chức quốc tế để giám sát, xây dựng các kịch bản ứng phó...

Tường Vy (T/H)