Lạm ph�t giảm sau 20 th�ng tăng li�n tiếp trước đ�

CPI trong th�ng 5-2017 giảm 0,53% so với th�ng trước. Đ�y l� lần giảm gi� sau khi tăng v� kh�ng đổi li�n tiếp trong 20 th�ng trước đ�, kể từ th�ng 9-2015. Kết quả n�y đ� khiến cho CPI th�ng 5-2017 so với th�ng 5-2016 hiện chỉ c�n tăng 3,19% v� chỉ số CPI b�nh qu�n năm th�ng đầu năm hiện ở mức 4,47%. Nếu xu hướng n�y tiếp tục diễn ra trong thời gian tới th� mục ti�u kiểm so�t CPI b�nh qu�n ở mức dưới 4% của Ch�nh phủ trong năm 2017 l� ho�n to�n khả thi.

C�u hỏi đặt ra v�o thời điểm hiện tại: lạm ph�t giảm chỉ l� tạm thời hay đang trở th�nh xu hướng?�

Để trả lời cho c�u hỏi tr�n, trước ti�n cần phải l�m r� yếu tố n�o đ� khiến cho lạm ph�t duy tr� xu hướng giảm từ đầu năm 2017 đến nay.

Lạm ph�t giảm do cả yếu tố b�n trong v� b�n ngo�i

Xu hướng giảm của lạm ph�t từ đầu năm đến nay l� kh� bất ngờ, tr�i ngược với dự b�o của nhiều chuy�n gia kinh tế trước đ�. Bởi lẽ, sau khi đạt mức tăng thấp kỷ lục 0,63% v�o năm 2015, CPI đ� li�n tục duy tr� xu hướng tăng trong cả năm 2016 v� kết th�c năm ở mức 4,74%. Bước sang năm 2017, chỉ số CPI được dự b�o l� sẽ phải đối mặt nhiều yếu tố bất lợi như diễn biến tăng của gi� dầu mỏ hay xu hướng tăng gi� của c�c loại h�ng h�a cơ bản tr�n thế giới, c�ng với kế hoạch điều chỉnh gi� c�c mặt h�ng v� dịch vụ do Nh� nước quản l� như y tế, gi�o dục, điện, nước sinh hoạt...

Xu hướng giảm vừa qua của CPI c� sự hỗ trợ của cả yếu tố b�n trong v� b�n ngo�i.

Yếu tố b�n trong l� gi� thực phẩm giảm mạnh trong th�ng 4 v� 5, chủ yếu l� gi� thịt heo, do dư thừa về nguồn cung khi Trung Quốc đ� cấm nhập khẩu theo đường tiểu ngạch.

Yếu tố b�n ngo�i l� sự tăng, giảm thất thường của gi� dầu mỏ thế giới. T�nh từ đầu năm 2017 đến nay, gi� dầu mỏ b�nh qu�n chỉ ở mức 53,7 đ� la Mỹ/th�ng(1), thấp hơn kh� nhiều so với con số 58 hay 60 đ� la Mỹ/th�ng theo dự b�o của nhiều tổ chức t�i ch�nh quốc tế trước đ� như IMF, WB... B�n cạnh đ�, gi� lương thực, thực phẩm thế giới sau khi tăng mạnh trong năm 2016 đ� quay trở lại xu hướng giảm như diễn biến của năm 2015. Chỉ số FAO Food Price Index (chỉ số gi� lương thực, thực phẩm thế giới) sau khi tăng tới 11% trong năm 2016 đ� giảm 1,3% trong bốn th�ng đầu năm 2017(2). Gi� lương thực, thực phẩm thế giới giảm do thời tiết tr�n to�n cầu hiện tại kh� thuận lợi cho sản xuất n�ng nghiệp, c�n gi� dầu tăng thấp do kinh tế to�n cầu tăng trưởng kh�ng như kỳ vọng cũng như việc OPEC vẫn chưa đạt được thỏa thuận d�i hạn về việc giảm sản lượng khai th�c giữa c�c nước th�nh vi�n với Nga.

�p lực tăng gi� vẫn đang lớn hơn �p lực giảm

Trong khi diễn biến gi� của h�ng h�a tr�n thế giới l� rất kh� lường th� c�c yếu tố trong nước đang kh�ng hỗ trợ cho CPI trong những th�ng c�n lại của năm 2017, mặc d�, tại phi�n họp Ch�nh phủ thường kỳ th�ng 5-2017, Thủ tướng Ch�nh phủ đ� y�u cầu Bộ C�ng Thương xem x�t chưa tăng gi� điện trong năm 2017(3).
Để chỉ số CPI b�nh qu�n từ mức 4,47% hiện nay xuống c�n 4% v�o cuối năm, đ�i hỏi CPI phải tiếp tục được kiểm so�t ở mức thấp trong thời gian tới. V�o thời điểm hiện tại, vẫn c�n c� nhiều yếu tố đang g�y bất lợi cho CPI.

Thứ nhất, gi� thực phẩm, cụ thể l� gi� thịt heo đ� v� đang ở v�ng gi� thấp nhất. Với mức gi� heo hơi dao động quanh mức 30.000-35.000 đồng/ki l� gam th� người chăn nu�i sẽ bị lỗ v� sẽ kh�ng c�n c�u chuyện t�i đ�n. Do vậy, xu hướng tăng gi� trở lại sẽ l� tất yếu, vấn đề sẽ chỉ l� tăng bao nhi�u m� th�i.

Thứ hai, đ� l� việc điều chỉnh gi� dịch vụ y tế đối với những người kh�ng tham gia bảo hiểm y tế. Theo đ�, đợt điều chỉnh đầu ti�n đ� diễn ra từ ng�y 1-6-2017 �p dụng cho c�c dịch vụ tại c�c bệnh viện c�ng hạng đặc biệt v� dự kiến sẽ tiếp tục c� khoảng 3-4 đợt điều chỉnh tại c�c bệnh viện c�ng kh�c trong thời gian tới.
Thứ ba, một yếu tố kh�ng chắc chắn nhưng tiềm ẩn những t�c động mạnh v� trực tiếp l�n CPI, đ� l� việc Ch�nh phủ c� thể sẽ chấp nhận nới lỏng ch�nh s�ch tiền tệ ở mức độ vừa phải để theo đuổi mục ti�u tăng trưởng GDP 6,7% trong năm 2017.

Theo đ�, tiền sẽ được bơm ra nền kinh tế nhiều hơn để c�c doanh nghiệp c� cơ hội gia tăng khối lượng sản xuất h�ng h�a v� dịch vụ. Hai k�nh bơm tiền được NHNN �p dụng kh� thường xuy�n trong những năm qua l� thị trường mở (OMO) v� mua ngoại tệ từ c�c ng�n h�ng thương mại. Từ đầu năm đến nay, hai k�nh bơm tiền tr�n �t được sử dụng. Tuy nhi�n, theo x�c nhận của nhiều l�nh đạo tại c�c ng�n h�ng, Kho bạc Nh� nước đ� chuyển một khối lượng vốn rất lớn đang gửi kh�ng kỳ hạn tại NHNN sang gửi c� kỳ hạn tại c�c ng�n h�ng thương mại trong th�ng 4 v� 5. Cung tiền trong nền kinh tế tăng l�n đ� khiến cho l�i suất tr�n thị trường li�n ng�n h�ng ngay lập tức giảm mạnh từ mức 4,7-4,9%/năm đối với kỳ hạn một tuần xuống c�n 2,3%/năm t�nh đến ng�y 2-6-2017(4). Để kiểm so�t lạm ph�t, th�ng thường NHNN sẽ h�t tiền trở lại th�ng qua việc ph�t h�nh chứng chỉ tiền gửi của NHNN. Tuy nhi�n, đến thời điểm hiện tại NHNN vẫn chưa c� động th�i tr�n.

Mặc d� �p lực tăng của CPI vẫn đang lớn hơn �p lực giảm nhưng theo quan điểm của người viết th� mức độ đ� giảm đi rất nhiều sau chỉ đạo của Thủ tướng về việc chưa tăng gi� điện trong năm 2017. Điện l� mặt h�ng c� vai tr� hết sức quan trọng. N� l� đầu v�o của nhiều ng�nh sản xuất, ảnh hưởng đến chi ph� của mọi người d�n v� doanh nghiệp, sẽ g�y �p lực tăng 2 lần gi� của tất cả c�c loại h�ng h�a v� dịch vụ.

Theo TBKTSG