Người mắc “trẻ hóa”

TS-BS Phạm Xuân Dũng, Giám đốc Bệnh viện (BV) Ung bướu TP.HCM thông tin trên báo Thanh Niên, nghiên cứu của BV Ung bướu cho thấy trong 20 năm (từ 1995 - 2004) riêng tại TP.HCM có 119.556 ca mắc ung thư. Tuổi trung bình mắc ung thư là 55, trẻ hơn so với nhiều nước.

Từ năm 2012 trở đi, số người mắc ung thư tăng nhanh, trung bình 8 - 9%/năm. Nếu như năm 2012, TP.HCM có 7.392 ca mắc ung thư mới thì năm 2013 tăng lên 8.049 ca, năm 2014 là 8.951 ca, và năm 2015 là 9.270 ca.

Tại TP.HCM, 5 loại ung thư hàng đầu ở nam giới là phổi (18,3%), gan (16,5%), kế đến là đại trực tràng, miệng/hầu họng và dạ dày. Còn ở nữ giới, tỷ lệ mắc ung thư hàng đầu là vú (20,1%), cổ tử cung (16,2%), tiếp đến là đại trực tràng, phổi và tuyến giáp.

TS-BS Dũng phân tích thêm, ở nhóm tuổi từ 0 - 14, ung thư máu chiếm vị trí hàng đầu ở cả 2 giới. Từ 14 - 25 tuổi thì ung thư tuyến giáp, máu, xương và bắt đầu xuất hiện ung thư buồng trứng (đối với nữ). Từ 25 - 34 tuổi ung thư tuyến giáp là ung thư hàng đầu của cả 2 giới. Từ tuổi 35 đến dưới 65 thì bắt đầu định hình rõ những ung thư phổ biến của cả 2 giới. Từ sau 65 tuổi, ung thư phổi, gan, đại trực tràng ở cả 2 giới có tỷ lệ số ca mắc/100.000 dân, cao nhất so với các nhóm tuổi khác, tuy nhiên ung thư vú giảm ở nữ giới.

Trước tình hình diễn tiến bệnh ung thư đang gia tăng, kỹ thuật điều trị là vấn đề được đặc biệt quan tâm. Theo TS-BS Phạm Xuân Dũng, hiện nay các kỹ thuật chẩn đoán hình ảnh PET CT, MRI, xét nghiệm gien, sinh học phân tử… giúp chẩn đoán sớm, chính xác các loại ung thư. Do vậy, hiện số bệnh nhân được phát hiện ung thư qua thăm khám chiếm 60 - 70% trong số ca mắc, trong khi các năm trước chỉ 40%.

Về điều trị, y học đã có những bước thay đổi, không những điều trị với mục tiêu khỏi bệnh mà còn giúp bệnh nhân giảm các phản ứng phụ, bảo tồn thẩm mỹ, các chức năng sinh học, gia tăng chất lượng sống và cải thiện sinh hoạt hằng ngày của bệnh nhân... Đó là nhờ phẫu thuật nội soi được áp dụng rộng rãi; ứng dụng robot mổ ung thư tuyến tiền liệt triệt để; kỹ thuật xạ trị IMRT, IGRT trên máy gia tốc hiện đại giúp giảm bớt tổn thương trên các mô lành. Đối với điều trị toàn thân, đã có những loại thuốc mới giúp thực hiện các liệu pháp mới như nhắm trúng đích, miễn dịch bên cạnh các hóa trị quy ước...

“Nhưng hiện nay, một xét nghiệm gen tìm ung thư tốn đến gần 20 triệu đồng, rồi các loại thuốc mới kèm theo giá rất cao. Do vậy, thách thức nhất đối với điều trị ung thư là chi phí. Trước đây, nếu ung thư vú phát hiện sớm, mổ và uống thuốc chỉ mất 20 triệu đồng, mắc muộn hơn sẽ tốn cả trăm triệu đồng. Còn bây giờ, nếu ung thư vú phát hiện muộn, có sử dụng thuốc sinh học tốn cả tỉ đồng”, TS-BS Dũng nói.

Ông cho biết thêm, chi phí chẩn đoán, điều trị bệnh nhân ung thư tăng cao là gánh nặng cho bệnh nhân, gia đình và xã hội: “Những khó khăn, thách thức này đòi hỏi phải có những giải pháp, chiến lược mới trong công tác tầm soát, phát hiện và chẩn đoán, điều trị ung thư”.

VnExpress đưa tin, Phó giáo sư, tiến sĩ Trần Văn Thuấn, Giám đốc Bệnh viện K cho rằng bệnh ung thư có xu hướng tăng không chỉ ở Việt Nam mà hầu hết các nước trên thế giới. Có nhiều nguyên nhân lý giải điều này.

Thứ nhất, tuổi thọ trung bình của người Việt tăng ở cả hai giới nhờ nhiều thành tựu y học trong chăm sóc sức khỏe (bình quân 73 tuổi). Tuổi càng cao, thời gian phơi nhiễm với các yếu tố nguy cơ càng dài thì tỷ lệ mắc ung thư càng cao.

Thứ hai, công tác tuyên truyền về bệnh ung thư tốt hơn xưa, người dân quan tâm nhiều hơn tới bệnh tật, đi khám tầm soát nhiều hơn nên được phát hiện ung thư sớm hơn.

Thứ ba, các phương tiện chẩn đoán ung thư tốt và hiện đại hơn, kết hợp với kinh nghiệm của người thầy thuốc giúp phát hiện ung thư nhiều hơn.

Thứ tư, do sự gia tăng của các nguy cơ gây ung thư đã được chứng minh qua nhiều công trình nghiên cứu.

Nguy cơ quanh ta

GS Nguyễn Chấn Hùng, Chủ tịch Hội Ung thư VN phân tích các nguyên nhân chính gây ung thư hàng đầu hiện nay là khói thuốc lá; kế đến là do nếp sống, ăn uống và do bệnh nhiễm (vi rút, vi khuẩn, ký sinh trùng)...

“Các nguyên nhân đều có đối sách, có vắc xin, nhưng quan trọng nhất là con người phải biết mà tránh né”, GS Hùng lưu ý.

Theo GS Hùng, nhiều người nghĩ viêm gan B, C là bình thường nên điều trị lơ mơ, dẫn đến bị ung thư. Ngay khói thuốc lá, nói đến hầu như ai cũng biết có hại và tưởng chỉ gây ung thư phổi, mà ít ai tường trong đó chứa 75 chất gây ung thư mạnh và tạo ra đến 15 loại ung thư.

“Nên bỏ thuốc lá cho mình và tránh xa khói thuốc. Có đến 1/4 số phụ nữ ung thư phổi là do hít khói thuốc lá từ đàn ông. Không để béo phì, tránh ăn nhiều mỡ; nên ăn nhiều trái cây, rau tươi”, GS Nguyễn Chấn Hùng khuyến cáo.

Ông chia sẻ, trong ăn uống hiện nay nhiều người thích ăn mặn, ăn cà pháo, mắm tôm, kim chi, khô mắm, thịt xông khói, đùi heo muối… Nhưng nếu ăn lâu dài rất có nguy cơ ung thư dạ dày. “Tôi cũng thích các món này nhưng không dám sử dụng khi biết tác hại của nó”, ông nói.

Đồng quan điểm, GS Nguyễn Tấn Bỉnh cho rằng 40% nguyên nhân ung thư có thể phòng ngừa được, nếu vận động, tuyên truyền tốt cho người dân về không hút thuốc lá, tránh béo phì, ăn uống nhiều rau, củ, quả tươi… sẽ làm giảm gánh nặng ung thư.

“Năm 2016, tại một hội nghị được tổ chức ở Hà Nội, Tổ chức Y tế thế giới cho biết sự tiến triển cũng như thành quả về y học trong nâng cao sức khỏe người dân ở các quốc gia phương Tây trong.