Tin liên quan

Thống kê những vụ việc tham nhũng được xử lý hình sự trong giai đoạn 2009-2013 cho thấy nạn tham nhũng có chiều hướng giảm khá nhiều và giảm dần đều trong 3 năm gần đây. Điều này phản ánh xu hướng tích cực trong công tác phòng, chống tham nhũng. Tuy nhiên, một số chuyên gia UNDP lại nghi ngại đó là do việc tố giác, phát hiện và hiệu quả thực thi pháp luật trong phòng chống tham nhũng bị giảm sút.

Một số ý kiến cho rằng, hiện pháp luật tố tụng hình sự (TTHS) đang thiếu các biện pháp quản lý tài sản của người tham nhũng ngay từ đầu quá trình giải quyết vụ án nên hiệu quả thu hồi tài sản tham nhũng không cao. Thậm chí, có nhiều bị án trong các vụ án tham nhũng không hề bồi thường được đồng nào cho Nhà nước.

Do vậy, pháp luật hình sự cần có biện pháp để thu hồi hết tài sản bị chiếm đoạt do hành vi tham nhũng và phải coi đây là mục đích lớn trong chính sách hình sự xử lý tội phạm tham nhũng.

TS. Nguyễn Tuấn Anh, Phó Vụ trưởng Vụ Pháp chế, Thanh tra Chính phủ cho rằng, BLTTHS cần có một chương về tịch thu tài sản và quy định về việc yêu cầu người phạm tội giải trình về nguồn gốc tài sản và tịch thu tài sản để kịp thời thu hồi tài sản.

Quang cảnh hội thảo

Ngoài ra, cần có các biện pháp hợp tác quốc tế để xử lý tội phạm tham nhũng, nhất là thu hồi tài sản tham nhũng, vì tội phạm tham nhũng đã “vượt ra ngoài biên giới quốc gia” như vụ Giang Kim Đạt chiếm đoạt 19 triệu USD rồi trốn ra nước ngoài là một ví dụ điển hình.

Các chuyên gia cho rằng những vụ việc tham nhũng được xử lý hình sự theo BLHS trong giai đoạn 2009-2013 có chiều hướng giảm dần là do có sự tích cực trong công tác PCTN. Tuy nhiên, PGS.TS.Trần Văn Độ, nguyên Phó Chánh án TANDTC cho rằng, có thể đó là do việc tố giác, phát hiện và hiệu quả thực thi pháp luật trong PCTN giảm sút. Ông cho biết, quá trình xử lý tin báo, tố giác tội phạm thiếu chặt chẽ, có khi để tin bị “thối” mà không ai phải chịu trách nhiệm cũng khiến người dân “thờ ơ” với tố cáo tham nhũng.

Cần mở rộng phương thức chủ động, tích cực bảo vệ nạn nhân, chuyên gia hoặc nhân chứng trong các vụ án hình sự nói chung và án tham nhũng nói riêng, tránh tình trạng nhiều người không tố giác tội phạm tham nhũng hay “ngại” hợp tác trong quá trình xử lý.

TS Nguyễn Tuấn Anh đề nghị, “cần quy định trách nhiệm của cơ quan tiến hành tố tụng, người tiến hành tố tụng trong việc chủ động áp dụng các biện pháp bảo vệ nạn nhân, chuyên gia, nhân chứng của vụ án tham nhũng do trong nhiều trường hợp bản thân họ không ý thức được hết các mối đe dọa”.

Một vấn đề nữa được các đại biểu quan tâm là những quy định về biện pháp điều tra đặc biệt trong BLTTHS. Hiện dự thảo BLTTHS (sửa đổi) cho áp dụng các biện pháp điều tra đặc biệt (ghi âm, ghi hình bí mật, nghe điện thoại bí mật, thu thập bí mật dữ liệu điện tử) từ giai đoạn khởi tố vụ án.

Các ý kiến cho rằng nên thận trọng khi quy định các biện pháp này, xuất phát từ tầm quan trọng trong TTHS, nhất là đối với các vụ án phức tạp, nghiêm trọng, phạm tội có tổ chức hoặc vụ án tham nhũng, đồng thời tính đến mức độ ảnh hưởng đến các nguyên tắc bảo vệ quyền con người, quyền công dân. Do vậy, cần phải căn cứ vào tính chất, mức độ và các tình tiết thực tế trong từng giai đoạn tiến hành tố tụng…

Bà Lê Thị Nga, Phó Chủ nhiệm Ủy ban Tư pháp cho rằng, phải xác định những biện pháp nào và thẩm quyền áp dụng như thế nào để tránh áp dụng tràn lan, vi phạm quyền công dân, nhất là bí mật đời tư, nên cần phải quy định rất chặt chẽ.

P.V (t/h)