Liên quan tới vụ việc anh Nhữ Văn L. (35 tuổi, trú Hoàng Mai - Hà Nội) phản ánh Ngân hàng TMCP Xuất nhập khẩu Việt Nam (Eximbank) không thực hiện đúng cam kết đã ký kết với khách hàng, chúng tôi đã có cuộc trao đổi với Luật sư Lê Khắc Hải – Trưởng văn phòng Luật sư Việt Dũng để làm sáng tỏ vấn đề này.

Luật sư Lê Khắc Hải cho biết, trong giao kèo vay thế chấp giữa ngân hàng và người vay, việc bên thứ ba dùng tài sản bảo đảm vay cho người vay vốn là chuyện bình thường và được pháp luật quy định rất cụ thể. Theo đó, bên thứ ba có tài sản bảo đảm vay chỉ cần ký vào hợp đồng thế chấp đồng ý cho bên vay sử dụng tài sản của mình để thực hiện phần đảm bảo vay với ngân hàng.

“Khi đã ký kết hợp đồng thế chấp, đồng nghĩa với việc bên thứ ba đồng ý để người vay sử dụng thửa đất của mình là tài sản đảm bảo cho việc vay vốn ngân hàng. Điều này cũng kéo theo câu chuyện, nếu người vay không có điều kiện chi trả khoản vay (quá hạn nhiều lần và không có khả năng chi trả), ngân hàng sẽ được quyền xử lý tài sản thế chấp” – Luật sư Hải cho biết.

Tùy theo cam kết giữa ngân hàng và người thế chấp tài sản, hiệu lực của hợp đồng thế chấp sẽ có hiệu lực như thời gian đã được nêu trong hợp đồng.

Tuy nhiên, trong trường hợp của anh Nhữ Văn L., ngân hàng Eximbank đã có những sai sót khi thực hiện hợp đồng cho vay vốn với Công ty Hải Long. Theo đó, ở lần vay vốn thứ nhất, anh Nhữ Văn L. là bên thứ ba đã ký vào hợp đồng thế chấp đồng ý cho công ty Hải Long sử dụng thửa đất của mình làm tài sản bảo đảm. Tuy nhiên, ở lần vay vốn thứ hai, anh L. đã từ chối cho Công ty Hải Long sử dụng phần đất của mình làm tài sản bảo đảm và không ký vào hợp đồng. Tuy nhiên ngân hàng Eximbank vẫn đồng ý cho công ty Hải Long vay vốn mà thiếu chữ ký của anh L..

“Trong hợp đồng thế chấp phần đất của anh L. với ngân hàng Eximbank, giao kèo có nêu hợp đồng thế chấp này áp dụng cho những hợp đồng cho vay tín dụng có chữ ký của cả ba bên. Ở lần vay tín dụng thứ hai, chỉ có chữ ký của ngân hàng với công ty Hải Long, thiếu chữ ký của anh Nhữ Văn L. Như vậy, không có cơ sở xác định  tài sản là thửa đất của anh Nhữ Văn L. được thế chấp cho công ty Hải Long vay vốn ngân hàng” – Luật sư Hải cho biết thêm.

Quan điểm trên của Luật sư Hải cũng thống nhất với quan điểm của tòa án trong phiên xử phúc thẩm vụ tranh chấp giữa anh Nhữ Văn L. và ngân hàng Eximbank.

Luật sư Hải cho biết, trong bản hợp đồng thế chấp của anh L. với ngân hàng, thời hiệu hợp đồng là 36 tháng (đến nay đã hết hạn), và Công ty Hải Long cũng đã chi trả đầy đủ khoản vay tín dụng ở hợp đồng thứ nhất. Như vậy, ngân hàng Eximbank phải bàn giao cho anh Nhữ Văn L. giấy chứng nhận quyền sử dụng đất đối với thửa đất số 35 phường Hoàng Liệt như đúng cam kết.

Trước đó, ngày 8/6/2010, ngân hàng Eximbank có ký kết hợp đồng cho vay hạn mức với công ty Cơ khí Hải Long cho vay số tiền 700.000.000 đồng. Tài sản bảo đảm vay là thửa đất địa chỉ số 35 phường Hoàng Liệt (Hoàng Mai – Hà Nội) có giấy chứng nhận quyền sử dụng đất của gia đình anh Nhữ Văn L.. Anh L. có ký kết hợp đồng thế chấp bằng quyền sử dụng đất của bên thứ 3 làm tài sản bảo đảm vay cho công ty Hải Long.

Sau khi được quyết toán tiền, một thời gian sau, Công ty Hải Long đã trả cả gốc lẫn lãi cho ngân hàng Eximbank như đúng cam kết. Anh L. cho biết, theo điều khoản trong hợp đồng, sau khi trả hết tiền cho ngân hàng, anh sẽ được lấy lại giấy chứng nhận quyền sử dụng đất.

Ngày 14/6/2011, Công ty Hải Long tiếp tục ký kết hợp đồng vay tiền với ngân hàng Eximbank với số tiền vay là 700 triệu đồng. Công ty Hải Long tiếp tục yêu cầu dùng thửa đất của anh L. làm tài sản bảo đảm vay.

Tuy nhiên, anh L. cho biết, lần vay thứ hai của công ty Hải Long, gia đình anh không đồng ý cho dùng thửa đất trên làm tài sản tín chấp. Đồng thời, bản thân anh cũng không ký hợp đồng thế chấp bằng quyền sử dụng đất của bên thứ 3 trong lần vay này.

“Mặc dù không được sự đồng ý của gia đình tôi, bản thân tôi là người đứng tên giấy chứng nhận thửa đất số 35 Hoàng Liệt và không hề ký vào hợp đồng thế chấp bằng quyền sử dụng đất của bên thứ 3. Tuy nhiên, phía ngân hàng Eximbank vẫn đồng ý cho công ty Hải Long vay vốn.” – Anh L. cho biết.

Anh L. cho biết thêm, thời gian sau đó, anh và gia đình đã nhiều lần liên hệ với ngân hàng Eximbank và khẳng định không đồng ý cho Công ty Hải Long sử dụng thửa đất số 35 Hoàng Liệt làm tài sản thế chấp lần thứ hai. Thế nhưng bất chấp sự phản đối của anh L., việc quyết toán cho công ty Hải Long vay vốn vẫn được thực hiện.

Một thời gian sau, Công ty Hải Long làm ăn thua lỗ và không có khả năng chi trả tiền ở lần vay thứ hai. Ngân hàng Eximbank đề nghị xử lý tài sản đảm bảo là thửa đất của anh L. Tuy nhiên, anh L. không đồng ý quyết định của ngân hàng vì cho rằng anh không đồng ý cho công ty Hải Long dùng thửa đất làm tài sản thế chấp. Đôi bên không đi đến thống nhất nên vụ việc được đưa ra tòa.

Tại phiên xét xử sơ thẩm, Tòa án quyết định Ngân hàng được xử lý thửa đất số 35 Hoàng Liệt là tài sản đảm bảo vay của công ty Hải Long. Tuy nhiên, phía ngân hàng Eximbank phải đền bù tài sản gắn trên đất là ngôi nhà của gia đình anh L. (số tiền đền bù khoảng 1 tỷ đồng).

Không đồng ý với phán quyết của tòa án, Ngân hàng Eximbank tiếp tục kháng cáo và yêu cầu xử phúc thẩm.

Ở phiên xét xử phúc thẩm ngày 22/4/2015, Tòa án đã quyết định ngân hàng Eximbank không được xử lý tài sản đảm bảo là thửa đất của gia đình anh L., Đồng thời cho rằng hợp đồng vay vốn lần 2 giữa Công ty Hải Long và Ngân hàng Eximbank có thiếu sót khi không có chữ ký của anh Nhữ Văn L.

Bản án có nêu: Trong hợp đồng thế chấp quyền sử dụng đất của bên thứ ba lập ngày 8/6/2010 có đầy đủ chữ ký của 3 bên (ngân hàng Eximbank, Công ty Hải Long và anh L.). Tuy nhiên, ở hợp đồng vay vốn thứ hai lại chỉ có chữ ký của ngân hàng và Công ty Hải Long. Do vậy, không có cơ sở khẳng định thửa đất số 35 Hoàng Liệt là tài sản bảo đảm cho khoản vay của công ty Hải Long. Như vậy, ngân hàng không được xử lý thửa đất của gia đình anh L..

Anh L. đã nhiều lần đề nghị ngân hàng trả lại giấy chứng nhận quyền sử dụng đất đối với lô đất số 35 phường Hoàng Liệt nhưng bị Ngân hàng Eximbank gây khó dễ không chịu trả.

Về vấn đề này, PV cũng đã nhiều lần liên hệ với đại diện ngân hàng Eximbank để có thể thông tin đến bạn đọc một cách khách quan và đầy đủ hơn. Tuy nhiên đến nay, chúng tôi vẫn chưa nhận được sự phản hồi từ phía ngân hàng.

Chúng tối sẽ tiếp tục thông tin về sự việc.

Xuân Tùng